Yoshlar va moliyaviy ta’lim: tasodifiy nazorat ostida sinovdan olingan dalillar

Blog Image

Loyihaning qisqacha mazmuni: Ushbu loyiha O‘zbekiston yoshlarining moliyaviy qarorlar qabul qilish xulq-atvorini shakllantirishda maktabdagi moliyaviy ta’lim samaradorligini baholaydi. Hukumat moliyaviy savodxonlikni maktab o‘quv dasturlariga tobora ko‘proq integratsiyalagani va ta’lim tashabbuslarini kengaytirayotganligi sababli, ushbu tadqiqot bunday aralashuvlar yoshlarning iqtisodiy afzalliklariga, xususan, ularning muvaqqat va vaqtlararo moliyaviy qarorlariga qanday ta’sir qilishi haqida o‘z vaqtida va qat'iy dalillarni taqdim etadi.

Tadqiqotning yo‘nalganligi:

Katta sinflar o‘quvchilariga qaratilgan ko‘pgina amaldagi tadqiqotlardan farqli o‘laroq, bu loyiha ko‘pincha moliyaviy ta’lim tadqiqotlari e’tiboridan chetda qoladigan o‘rta sinflar o‘quvchilariga (12-13 yosh) qaratilganligi bilan yangi ufqlar ochadi. Ushbu erta aralashuv yondashuvi bir umrlik odatlar va qaror qabul qilish modellari shakllana boshlaydigan ilk kamolot davrida moliyaviy tushunchalar bilan tanishish ahamiyatini e’tirof etadi.

Metodologiya: Tadqiqotda Toshkent shahridagi davlat maktablaridan birida randomizatsiyalangan nazorat ostidagi sinov (RCT) dizaynidan foydalanilgan. Luhrmann va boshqalarning eksperimental yondashuviga (2018), shuningdek Andreoni va Sprenger (2012) modeliga asoslanib, loyiha tuzilmalashtirilgan moliyaviy ta’lim talabalarning sabrliligiga va qoniqishni kechiktirishga tayyorligiga – oqilona moliyaviy xatti-harakatlarning asosiy alomatlariga ta’sir qiladimi yoki yo‘qligini baholaydi.

Bu nima uchun muhim: Bu kichik o‘smir yoshidagilar o‘rtasida moliyaviy ta’limni vaqtlararo moliyaviy qarorlar bilan sabablar asosida bog'lovchi O‘zbekistonda birinchi ma’lum tadqiqotdir. Olingan natijalar O‘zbekistonda ham, xalqaro miqyosda ham siyosat ishlab chiqishda ahamiyatga ega bo‘lib, maktablardagi erta moliyaviy ta’lim Z avlod vakillari orasida ongli va mas’uliyatli moliyaviy xulq-atvor uchun asos yaratishi mumkinligi haqida tushuncha beradi.

Hamkorlar: Tadqiqot Ijtimoiy va inson kapitali tadqiqot laboratoriyasi tomonidan Toshkent shahridagi mahalliy taʼlim boshqaruvi organlari va maktab maʼmuriyati bilan hamkorlikda oʻtkazildi.